Prezidentimizning xorijga safarlarini diqqat bilan kuzataman. O‘zbekiston rahbarining tinchlik va taraqqiyot maqsadida jahonga intilayotgani xalqaro hamjamiyat tomonidan ham e’tirof etilayotgani, butun xalqimizga faxr-iftixor bag‘ishlaydi. Vengriyaga boshlangan rasmiy tashrif ham o‘zaro manfaatli bo‘lishiga ishonaman... 
    Bugungi shiddat bilan rivojlanib borayotgan zamonda geosiyosiy ziddiyatlardan holi bo‘lgan munosabatlar tizimi har tomonlama zarur hisoblanadi. Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, barcha sohalardagi hamkorlik va do‘stona aloqalar barqaror tinchlik va taraqqiyotning asosi bo‘lib xizmat qiladi. O‘zaro do‘stlik, davlatlararo iqtisodiy sheriklik, ijtimoiy-gumanitar aloqalarning yo‘lga qo‘yilishi, sivilizatsiyalararo muloqot umumiy xavfsizlik va barqaror rivojlanishning muhim shartidir.  
    Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning Vengriyaga  tashrifi zamirida ham ana shunday muhim maqsadlar mujassamlashgan. 
    Zamonaviy bosqichda mamlakatlarimiz o‘rtasidagi munosabatlar izchil rivojlanib borayotgani alohida e’tirofga loyiq.  
 2016-yildan boshlab, O‘zbekiston va Vengriya munosabatlarida muhim davr boshlandi. Xuddi shu yili Toshkentda Vengriya elchixonasi faoliyati yo‘lga qo‘yildi.   Mazkur davrdan boshlangan yangicha munosabatlar bugun yana bir pog‘ona yuksalishiga ishonaman.  


    Bugungi tinchlik asosiy maqsad sifatida qo‘yilgan zamonda mamlakatlarning, shu jumladan Sharq va Gʻarb xalqlarining do‘stona munosabatlari zaruratga aylangan. Tarix haqiqatlaridan ma’lumki, millatlar o‘rtasidagi do‘stlik rishtalari, eng avvalo, madaniy aloqalar, ilm-fan, san’at va adabiyot orqali yuzaga chiqqan.  
    Siyosiy-iqtisodiy hamkorlik ilm-fan ochib bergan yo‘llar vositasida rivojlangan. Shu boisdan ilm-ma’rifatning mamlakatlar taraqqiyotida bosh mezon vazifasini bajarishi ayni haqiqat. O‘zbekiston va Vengriyaning ilm-fan, shu jumladan ta’lim sohasidagi hamkorligi ana shu haqiqatga mos keladi.  
    2021-yil iyun oyida O‘zbekiston-Vengriya rektorlar forumi o‘tkazildi. Forum doirasida Vengriya tashqi ishlar va savdo vazirligining diplomatik akademiya va “Stipendium Hungaricum” dasturi bo‘yicha davlat kotibi Doktor Orsholya Pachay-Tomasich boshchiligidagi Vengriya rektorlari  delegatsiyasining Samarqandga tashrifi amalga oshirildi.  
    Tashrif munosabati bilan Samarqanddagi oliy o‘quv yurtlari rahbarlari Vengriyaning o‘nga yaqin oliy ta’lim muassasasi rektorlari bilan uchrashdi. Olib borilgan muzokaralar natijasida Vengriyaning bir qator universitetlari bilan hamkorlik bo‘yicha bitimlar imzolandi. Kelishuv doirasida taklif etilgan sheriklikni mustahkamlash uchun qator grant loyihalar, talabalar va o‘qituvchilar almashinuviga doir dasturlar ilgari surildi.   
    So‘nggi 5 yilda O‘zbekiston talabalari uchun Vengriyada o‘qish bo‘yicha  ajratilgan stipendiyalar yildan-yilga ortib bormoqda. 2021-yildan beri ushbu stipendiyalar soni 150 taga yetdi. Universitetlar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik “Erasmus” loyihalari doirasida amalga oshiriladi.  
    Ta’kidlash joizki, Samarqand davlat universiteti O‘zbekiston-Vengriya rektorlar forumi davomida olib borilgan kelishuvlar natijasida Vengriyaning Debrecen, Eotvos Lorand, Dunaeyvarosh, Semmelveys va Niyeradhaza kabi o‘nga yaqin universitetlari bilan manfaatli hamkorlik aloqalarini yo‘lga qo‘ygan.  
    Mazkur hamkorlik doirasida Samarqand davlat universitetining bir qator tadqiqotchilari ushbu universitetlarda o‘qishga jo‘natilgan. Ayni paytda ular o‘z yo‘nalishlari bo‘yicha vengriyalik olimlar bilan birgalikda tadqiqot olib bormoqda.  
    Ushbu aloqalardan asosiy maqsad aniq va tabiiy fanlar, qishloq xo‘jaligi, oziq-ovqat xavfsizligi, axborot texnologiyalar  kabi bir qator sohalarda yetuk kadrlar tayyorlash, ikkala mamlakat uchun mushtarak bo‘lgan muammolarni birgalikda bartaraf etish bo‘yicha tadqiqotlar olib borish kabi dolzarb masalalar ko‘zda tutilgan.

    Bugungi kunda hamkorlik yuzasidan talabalar almashinuvi hamda birgalikda ilmiy tadqiqotlar olib borish bo‘yicha bir qator salmoqli ishlar amalga oshirib kelinmoqda.  Samarqand davlat universiteti olim va tadqiqotchilari Vengriya universitetlarida ilmiy tadqiqot olib borayotgani, ikki mamlakat olimlarining birgalikda ilmiy loyihalar ustida ishlayotganini alohida e’tirof etish joiz.  
    Otabek Umarov,  Samarqand davlat universiteti optika kafedrasi mustaqil tadqiqotchisi, Vengriyaning Debrecen universiteti doktoranti: 


    - Prezidentimiz  Shavkat Mirziyoyevning Vengriyaga rasmiy tashrifi mazkur mamlakatda juda ko‘tarinkilik bilan qabul qilinmoqda. Gʻarbda O‘zbekistonga, ayniqsa, Yangi O‘zbekistonga qiziqish katta. Yevropa davlatlari, shu jumladan Vengriya tomoni ham O‘zbekistonda olib borilayotgan demokratik islohotlarga befarq emas. Xalqaro ekspertlar Markaziy Osiyo mintaqasida O‘zbekistonga eng barqaror va taraqqiy etayotgan mamlakat sifatida qaraydi. Ayniqsa, inson huquqlari, matbuot erkinligi borasidagi O‘zbekiston tashabbuslari qizg‘in kutib olinmoqda. Men ilmiy tadqiqot olib borayotgan Debrecen universiteti Yevropaning eng qadimiy universitetlaridan biri hisoblanadi. Mazkur ta’lim dargohi bilan Samarqand davlat universiteti o‘rtasida, hamkorlikda yo‘lga qo‘yilayotgan ta’lim dasturlari tobora kengaymoqda. Kelajakda O‘zbekistonda bu universitetning filalilini ochish ham rejalashtirilgan... 
    O‘zbekiston va Vengriya o‘rtasida keng ko‘lamda savdo-iqtisodiy, ta’lim, investisiyaviy, qishloq xo‘jaligi, moliyaviy va madaniy-gumanitar sohalarda hamkorlik aloqalari yo‘lga qo‘yilgan. E’tiborli tarafi shundaki, hozirgi kunda Yevropa ittifoqi davlatlari orasida Vengriya O‘zbekiston bilan turli yo‘nalishlarda, ayniqsa, ta’lim sohasida keng qamrovli hamkorlikni amalga oshirayotgan davlatlardan biri hisoblanadi.  2022-2023-o‘quv yilidan boshlab, Vengriyada o‘zbekistonlik talaba va tadqiqotchilar uchun ajratilgan grantlar soni  oshirilgan, ya’ni har yili ikki yuz nafarga yaqin talaba uchun Vengriyaning nufuzli OTM larida grant asosida tahsil olish imkoniyatlari yaratilgani buning yorqin dalilidir.  
    O‘zbekistonning Vengriya bilan keng ko‘lamli hamkorlik rishtalari, shu jumladan ta’lim sohasida yangi ko‘rinishdagi aloqalar yo‘lga qo‘yilayotgani alohida e’tiborga sazovor.  Vengriyaning o‘nga yaqin universiteti jahonning top-1000 talik universitetlariga kiradi va ularda zamonaviy texnologiyalar asosida ta’lim berish yo‘lga qo‘yilgan. Umid qilamizki, bu hamkorlik yaqin kelajakda yanada rivojlanadi. 
    Ilm-ma’rifatga asoslangan har qanday yo‘l ravon bo‘ladi va ulug‘vor maqsadlar  sari yetaklaydi. Mamlakatlarimiz orasidagi hamkorlik poydevori ilm-fan sohasidagi aloqalar zamirida qurilgani ushbu haqiqatga aynan mos keladi.  
    Muxtasar  aytganda, O‘zbekiston va Vengriya o‘zaro hamkorlik ko‘lamini yanada kengaytirishga intilmoqda. Mamlakatlarimiz o‘rtasida barcha sohalarda olib borilayotgan hamkorlik aloqalari qatorida ilm-fanning integratsiyalashuvi, uni hayotga tatbiq etishdan mushtarak manfaatdorlikning mavjudligi tahsinga sazovor. 
    Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning Vengriyaga rasmiy tashrifidan so‘ng o‘zbek va venger xalqlari o‘rtasidagi chuqur tarixiy ildizga ega bo‘lgan o‘zaro hamkorlik va samimiy do‘stlik yangi bosqichga ko‘tarilishiga ishonaman. 


 Rustam XOLMURODOV, 
 Samarqand davlat universiteti rektori, 
 O‘zbekiston Respublikasi fan arbobi.