Трамвай жамоат транспорти сифатида бир қатор афзалликларга эга: 1) энг арзон;

2) шунинг учун озгина йўловчини ҳам ташийверади - рентабеллиги сақланади; ҳатто туну-кун режимида ишлайдиган йўналишлар очиш мумкин;

3) энг экологик тоза;

4) шаҳар кўчаларини тирбанд қилади, дейишга асос йўқ: енгил машиналар трамвай йўлининг устидан ҳам юраверади;

5) бошқа жамоат транспорти (автобус) сиғмайдиган кўчалардан ҳам юра олади;

6) ҳар қайси бекатга навбатдаги трамвай қачон келишинининг вақтини аниқ белгилаш ва бунга амал қилиш осон (айниқса ҳозирги ЖПС замонида);

7) эрталабки ва иш тугаган пайтдаги тиқилинчларни кескин камайтиради - амалда ерусти метроси деганидир.

        Мен шаҳар мутасаддиларини Вена ва Берлин шаҳарларида жамоат транспорти қандай ташкил этилганини ўрганиб келишларини таклиф этаман:

1) автобус ва трамвайлар қатъий график асосида юради, графиклар ҳар бир бекатда ёзиб қўйилган;

2) чиқиб-тушиш ниҳоятда қулай - платформадан тўғри салонга кирасиз;

3) ягона тўлов картаси билан ерости метросидан автобусга, автобусдан трамвайга, трамвайдан ерусти метроси (электричка)га чиқиб кетаверасиз. Бундай қулайлик натижасида шахсий автомобилда эмас, жамоат транспортида юриш беқиёс қулай. Устига-устак ҳамма станция ва бекатларда велосипедлар стоянкаси ва прокати ташкил этилган - ишга қатнайдиганлар уйидан бекатгача велосипедда келади-да, транспортга ўтириб, ишига яқин бекатга етиб олгач, у ердаги велосипедини миниб кетаверади. Натижада ҳаво ҳам тоза, одамлар ҳам соғлом, қадимги шаҳар, кўчалар торлигига қарамай тирбандлик умуман йўқ. Хуллас, биздаги бефаросатларча кўча ҳаракатига қиёслаб, ҳасаддан ёрилиб ўлай дейсан. Аллоҳ ақл берсин.

        Ўйлаб кўрсам, биз учун трамвайнинг яна бир ижобий хусусияти бор экан: энг кўп авария чорраҳаларда юз бериши маълум. Сабаби: бесабрлик, сариқ чироқ ёнса ҳам тўхтамаслик, яшил чироқ ёнишини кутмасдан жойидан қўзғалиш. Трамвай ана шундайларнинг ўпкасини босармиди.

 

Абдулла Аъзамов,

Ўзбекистон Фанлар академияси академиги.