Самарқанд давлат университети ноорганик кимё ва материалшунослик кафедраси мустақил тадқиқотчиси Эрали Бувраев ҳозирда “3D-гуруҳ металларининг витаминлар ва аминокислоталар билан аралаш лигандли комплекс бирикмалари синтези” мавзусида илмий изланиш олиб бормоқда.

         Юртимизда қишлоқ хўжалигига алоҳида эътибор қаратилаётган шу кунларда паррандачилик ва кичик қорамолларни интенсив боқиш технологияси энг долзарб ва муҳим йўналишлардан биридир. Айниқса, уларнинг тўлақонли озиқланиши, унинг рационида озуқа билан бирга минераллар, витаминлар ва бошқа биологик фаол қўшимчаларнинг бўлиши - бу ҳосилдорлик гаровига, сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари етказиб беришга ҳам хизмат қилади.

         Шунингдек, тадқиқотчи ўзининг бу илмий ишини тухум қўювчи товуқлар, бройлер жўжалар, ҳали сутдан ажратилмаган бузоқларда витамин ва аминокислоталар мисолида синовдан ўтказишни режалаштирмоқда.

         Халқаро ҳамжамиятга назар солинса, сўнгги йилларда бундай тажрибалар хорижда кўплаб ўтказилган ва амалиётга татбиқ этиб келинмоқда. 

         Ушбу 3D, яъни биометаллар (мис, рух, кобальт, никель) организмда муҳим фаоллик намоён қилувчи металл ионлари бўлиб, уларни биологик фаол бўлган компонентлар – аминокислоталар ҳамда витаминлар билан аралаштирилса, унинг биологик фаоллиги кучайганлиги, янги таъсир самарадорлигига эга бўлганлиги тўғрисида илмий маълумотлар мавжуд.

         - Бутун дунё илмий жамоатчилиги томонидан турли аминокислоталар ва биометаллар ҳосил қилган аралашмасининг биологик таъсири тадқиқ этилганда унинг микробларга қарши, бактерияларга акс таъсири, шунингдек, ҳайвонларнинг маҳсулдорлигини ошириш фаоллигини намоён этиши аниқланган, - дейди тадқиқотчи Эрали Бувраев. - Биз ҳозиргача биометаллар ва аминокислоталар иштирокида 48 та комплекс бирикмаларни синтез қилиб улгурдик. Ўйлайманки, яқин орада илмий ишимизни якунлаб, парранда ва чорва молларини интенсив боқишнинг янги услубини амалиётга жорий этамиз. Бунда ушбу уй ҳайвонларининг озуқаси учун сарфланаётган ҳаражатлар миқдори ҳам сезиларли арзонлашиши кутилмоқда. Бунинг учун университетимизда барча шароитлар етарли. Биз фақатгина айрим моддаларнинг синтезланиш жараёнини сабрсизлик билан кутмоқдамиз.

         Тадқиқотчимизнинг мазкур иш юзасидан хорижий журналларда 10 дан ортиқ, республика журналларида эса 25 дан ортиқ илмий мақолалари чоп этилиб, олимлар ва жамоатчилик вакиллари эътибор марказида бўлиб келмоқда.

Отабек Саъдуллаев,
Самарқанд давлат университети
Ахборот хизмати ходими.
Шавкат Акрамов олган сурат.