Samarqand davlat universiteti doktoranti Baxtiyor Aliyev O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Botanika instituti  va Botanika bog’ining ilmiy laboratoriyasida “Suv havzalarining ifloslanishi: Saproblik darajasining holatini aniqlash va baholash” bo’yicha ilmiy tadqiqotlarni olib bormoqda.

    Saproblik (chirishga olib keladigan yoki parchalanish natijasida yuzaga kelgan) - suv havzalarining parchalanish qobiliyati va parchalanish darajasi. Chiriydigan moddalar bo'lgan suvlarda yashaydigan organizmlarga saprobiontlar deyiladi. Parchalanish deganda hayvon va o'simliklar faoliyati natijasida  kelib chiqadigan organik moddalarning doimiy past kislorod miqdorida suv mavjudligida parchalanishi tushuniladi.

    Sanitariya gidrobiologiyasida saproblik deganda organizmlarning koʻp miqdorda organik moddalar bilan yashash qobiliyati tushuniladi. Saproblik organizmning organik oziqlanishga bo'lgan ehtiyojlari va organik moddalar: H2S, CO2, NH3, H+, organik kislotalarning parchalanishi paytida yuzaga keladigan zaharli moddalarga qarshilik funktsiyasidir.

    Saproblikni miqdoriy baholash uchun quyidagilar taklif qilinadi: saproblik indekslari, turlarning xilma-xilligi va boshqalar. Saproblikni baholashdagi qiyinchiliklar ko'plab zamonaviy yer usti suvlarining nafaqat hayvonlar va o'simliklardan kelib chiqqan organik moddalar bilan ifloslanganligi, balki ayni paytda ko'plab zaharli moddalar bilan  pestitsidlar, neft va neft mahsulotlari , og'ir metallar, yuvish vositalari va boshqalar. Suv ombori yoki uning bir qismining saprobligini biologik tahlil qilish Kolkvits va Marson tomonidan taklif qilingan saprob organizmlarning komplekslarini aniqlashga asoslanadi va shuningdek bu sohada ilmiy izlanishlar olib borgan bir qator tadqiqotchilar (Zaxarov, Nikitinskiy, Dolgov, Vetzel, Liebmen, Jadin, Shramek-Gushek, Cyrus, Zelenka, Marvan, Sladechek va boshqalar) tomonidan o’rganilgan.

Samarqand davlat universiteti

Axborot xizmati.