Inson resurslarini boshqarish (Human Resources Management - HRM, yoki oddiygina HR) tashkilotning shu yerda ishlaydigan odamlarni yollash, boshqarish va qo'llab-quvvatlashga qaratilgan ichki siyosati yoki ichki kompleks funksiyasi hisoblanib,  inson faoliyatiga ta'sir qiluvchi barcha jarayonlar va dasturlar HR ning bir qismidir.

         Inson resurslarini boshqarish funksiyalari quyidagilarni nazarda tutadi:

  • Inson resurslari uchun asosiy mas'uliyatni o'z zimmasiga olgan shaxs.
  • Xodimlarga bo'lgan talablarni aniqlash.
  • Muammoni tahlil qilish: mustaqil pudratchilar xizmatlaridan foydalanishga arziydimi yoki o'z ishchilarini yollashi kerakmi?
  • Xodimlarni tanlash va tayyorlash.
  • Tashkilot uchun raqobatdosh ustunlikni ta'minlovchi eng yaxshi xodimlar.
  • Shaxsiy brend va tashkilot brendining tashuvchi eng yaxshi xodimlar.
  • Xodimlarga nafaqa to'lash bo'yicha moslashtirilgan faoliyat.
  • Barcha xodimlarni me’yorlar va kadrlar siyosatiga o‘rgatish.
  • Tashkilotda HRM siyosatini yaratish va yuritish.

         HR ning asosiy strategik funksiyalari korxona va biznes strategiyasini muvozanatlash; tashkilot jarayonlarining reinjiniringi; tashkilot xodimlari bilan o'zaro axborot aloqasi, o'zgarishlarni boshqarishdir. HR menejeri tashkiliy yetakchilik va boshqaruv madaniyati monitoringi uchun javobgar hisoblanadi. HR makonda farq qilishi mumkin bo'lgan bandlik va mehnat qonunlariga rioya qilishni ta'minlaydi.

         Inson resurslarini boshqarish to'rtta taktik funktsiyaga ega:

  1. Xodimlar bilan ta'minlash.
  2. Xodimlarni o'qitish va rivojlantirish.
  3. Motivatsiyani boshqarish.
  4. Texnik xizmatlar.

 

Kadrlar ta’minotiga potentsial xodimlarni intervyu, ilovalar, tarmoqlar va boshqalar orqali ishga tanlash va yollashni o'z ichiga oladi.

O'rgatish va rivojlantirish malakali xodimlarni uzluksiz rivojlantirish jarayonidagi navbatdagi qadamdir. Motivatsiya xodimlarning yuqori mahsuldorligini ta'minlash kaliti hisoblanadi. Bu funksiya ishchilarga berilgan imtiyozlar, faoliyatni baholash va mukofotlarni o'z ichiga olishi mumkin. Oxirgi funksiya - xizmat ko’rsatish - ularning sadoqatini va tashkilotga sodiqligini saqlashni o'z ichiga oladi.

         HRM inson resurslari bo'yicha mutaxassislarga yangi xodimlarni samarali tarzda o'qitish imkonini beradi. Texnologiya sifatida paydo bo'lgan HRM endi ilmiy soha bo'lib, ontologik tavsiflardan foydalanishni talab qiladi.

         Inson resurslari bu - tashkilotda ishlaydigan malakali mutaxassislardir. Inson resurslarini boshqarish aslida xodimlarni boshqarish bo'lib, korxonaning aktivlari bo'lgan ishchilarga e'tibor beradi. Shu munosabat bilan bunday xodimlar ba'zan inson kapitali deb ataladi.

         Tahlillar shuni ko'rsatadiki, umumiy va xususiy inson salohiyatini shakllantirish mexanizmlari yetarli darajada ishlab chiqilsa, inson kapitali va resurslari darajasi o'ssa, tashkilotning raqobatbardoshligi ortadi.

 

Allayor Norboyev,

Samarqand davlat universiteti

Yoshlar yetakchisi.