Samarqand davlat universitetida mazkur mavzuda  xalqaro konferensiya o‘tkazildi...

    Samarqand davlat universiteti Muhandislik fizikasi instituti tomonidan tashkil etilgan nufuzli anjumanda Xitoy, AQSH, Angliya, Koreya, Germaniya, Shvesiya, Fransiya, Islandiya, Ispaniya, Rossiya kabi davlatlardan 100 ga yaqin olimlar hamda respublikamizning 30 dan ortiq ilmiy tadqiqot va ta’lim muassasalaridan 50 dan ziyod mutaxassislar va SamDU ilmiy jamoatchiligi ishtirok etdi.

    Konferensiyani Samarqand davlat universiteti rektori, O‘zbekiston Respublikasi fan arbobi, Oliy Majlis Senati a’zosi Rustam Xolmurodov ochdi:

    -Bugun mamlakatimizda fizika, ayniqsa muhandislik fizikasi fanlarini rivojlantirish ustuvor yo‘nlaishlardan biri sifatida qaralmoqda. Keyingi yillarda muhandislik ilm-fani va ta’limini yangi sifat bosqichiga olib chiqishga qaratilgan qator tizimli  ishlar amalga oshirilmoqda. Bu borada turli mamlakatlarda faoliyat yuritayotgan vatandosh olimlarni yurtimiz ilm-fanini rivojlantirishga jalb qilish, ular bilan birgalikda xalqaro ilmiy taqiqotlar olib borish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilmoqda.     Bir so‘z bilan aytganda, mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy hayotning barcha jabhalarida modernizasion tizimlashtirish va takomillashtirish jarayonlari amalga oshirilmoqda. Prezidentimiz ta’biri bilan aytadigan bo‘lsak, bugun  davlat  va jamiyat hayotining barcha sohalarini tubdan yangilashga qaratilgan innovasion rivojlanish yo‘liga o‘tilgan. Shuning uchun ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni barqaror davom ettirish, aholining hayot darajasi va farovonligini oshirish va buning uchun zarur sharoitlarni ta’minlashga qodir bo‘lgan ilmiy va innovasion loyihalarni ishlab chiqish oldimizda turgan eng muhim vazifalar bo‘lib qolmoqda. Samarqand davlat universitetida bu kabi innovatsion taraqqiyotga asos bo‘la oladigan yetarli ilmiy salohiyat mavjud.  Hozirgi paytda universitet tarkibida  12 ilmiy tadqiqot laboratoriyalari, 5 ilmiy tadqiqot markazi  faoliyat ko‘rsatadi.  110 dan ortiq fan doktorlari va professorlar, 430 ga yaqin fan nomzodlari va dotsentlar, umumiy hisobda jami 900 ga yaqin professor-o‘qituvchilar talabalarga saboq berish bilan bir qatorda ilmiy tadqiqot bilan shug‘ullanib kelmoqda. Biz Samarqand davlat universitetini Yangi O‘zbekiston uchun yangicha universitetga aylantirish sari intilmoqdamiz. Shu boisdan, ta’lim va ilmiy tadqiqotlarning o‘zaro integrasiyasini ta’minlash maqsadida ikki yil avval   Prezidentimiz tomonidan Samarqand davlat universiteti tarkibida Muhandislik fizikasi instituti tashkil etildi. Bugun o‘tkazilayotgan “Nanofotonika, metamateriallar va fotovoltaika” xalqaro konferensiyasi muhandislik ilm-fani va ta’limini yangi sifat bosqichiga olib chiqish hamda  bu borada jahonning yetakchi mamlakatlarida to‘plangan tajribalarni respublikamiz miqyosida ommalashtirish maqsadiga yo‘naltirilgan. Konferensiyada fotonika, materialshunoslik xossalari va dinamik tuzilish xarakteristikalarini aniqlash, bu borada zamonaviy texnologiyalarni qo‘llash, metamateriallar sohasida ishlatiladigan energiya xossalarini o‘rganish, zarur elementlarni ishlab chiqarish kabi  yo‘nalishlarda erishilgan ilmiy yutuqlar, olingan ilmiy natijalarni sanoat, xalq xo‘jaligi va ta’limga tatbiq etish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish kabi muhim masalalar muhokama qilinmoqda. O‘ylaymanki, ushbu anjumanda ilgari surilgan amaliy takliflar, qabul qilingan qarorlar fizika fanini rivojlantirishga xizmat qiladi va mavjud xalqaro aloqalarimizni yanada yuksaltirib, O‘zbekistonning istiqboldagi rivojlanishi uchun muayyan darajada asos bo‘ladigan yangi ilmiy yangiliklarning kashf etilishiga zamin yaratadi.

    Suklyun Hong, Janubiy Koreyaning Sedjong universiteti fizika va astronomiya kafedrasi professori, Grafen tadqiqot instituti hamda  GRI-TPC xalqaro tadqiqot markazi direktori, Koreya fiziklar jamiyati prezidenti:

    -Buyuk Ipak yo‘li chorrahasida joylashgan, navqiron shahar – Samarqand va uning eng qadimiy va  yirik ta’lim markazi bo‘lgan Samarqand davlat universitetida bo‘lish men uchun sharaf. Bugungi konferensiya Gʻarb va Sharqdagi nufuzli universitet va tadqiqot markazlarining mashhur olimlarini bir nuqtada jamlash, sohaga oid mavjud muammolar ustida o‘zaro fikr almashish imkonini beradi.  Bugungi konferensiyada “Aralash o‘lchovli 2D/3D geterostrukturalar” nomli ma’ruza bilan ishtirok etdim. SamDU menda juda katta taassurot qoldirdi. Kelganimdan beri bir nechta ilmiy laboratoriyalar bilan tanishishga ulgurdim. Universitetda aniq va tabiiy fanlarga bo‘lgan e’tibor, ayniqsa, kuchli ekan. Nobel mukofoti laureati Aziz Sanjar nomidagi “Zamonaviy analiz usullari” ilmiy tadqiqot laboratoriyasi tashkil etilganligi buning yorqin isbotidir. SamDU yadro fizikasi laboratoriyasi faoliyati esa alohida to‘xtalib o‘tishga arziydi. U yerda yuqori aniqlikdagi ilmiy tahlil va tajribalarni amalga oshirish uchun barcha sharoitlar yetarli, tadqiqotchilarning ilmiy salohiyati ham shunga mos.  O‘ylaymanki, Samarqand davlat univeriteti tez orada xalqaro reytinglarda o‘zining yuqori va mustahkam o‘rniga ega bo‘ladi. 

    Anvar Zohidov, AQSH ning Dallasdagi Texas universiteti qoshidagi Nanotexnologiya instituti direktori o‘rinbosari, ITMO universiteti gibrid nano fotonika hamda optoyelektronika laboratoriyasi mudiri:

    -Fotonika va optik aloqa, optik tolali komponentlar fundamental tadqiqot yo‘nalishi har qaysi mamlakat uchun muhim soha hisoblanadi. Bugun hayotimizning asosiy qismiga aylangan smartfonlardan tortib noutbuklar, internet to‘lqini, u orqali axborotlarni uzatish jarayoni mazkur soha bilan bog‘liq. Nurlanish, uzatish, modulyatsiya, signallarni qayta ishlash, almashtirish va kuchaytirish orqali fotonlar shaklida yorug‘lik to‘lqinini hosil qilish hamda uning xususiyatlarini o‘rganish orqali internet tezligini oshirish, ma’lumotlarni tez, sifatli va ishonchli uzatish, raqamli tibbiyot kabi muhim tarmoqlarda samarali natijalarga erishish mumkin. Sohaga oid o‘rganilayotgan har bir masalada xalqaro miqyosda tadqiqot olib borish zarur. Mamlakatlar fizikaning endi rivojlanayotgan ushbu yo‘nalishlaridagi mavjud imkoniyatlarini birlashtirsa, muvaffaqiyatga erishishi ham oson bo‘ladi. Bu borada xalqaro hamkorlikning ahamiyati nihoyatda katta. Samarqand davlat universiteti Muhandislik fizikasi instituti menda juda katta taassurot qoldirdi. O‘zbekistonda bugun shu kabi institutlarga ehtiyoj juda katta deb o‘ylayman. SamDU Muhandislik fizikasi instituti bu yo‘lda dastlabki qadam. Mana shunday institut tashkil qilgandan keyin fizika fani rivoji haqida gapirsa bo‘ladi. Salobatli bino, barcha zamonaviy jihozlarga ega labaratoriyalarni ko‘rib, qoyil qoldim. O‘zbekistonda bugun ilm-fan inqilobi yuz bermoqda deyishga barcha asoslar yetarli...  

    Mixail Portnoi, Angliyaning Ekseter universiteti professori:

    -Mirzo Ulug‘bek tug‘ilib o‘sgan, ilm olgan yurt, Samarqandda ekanligimdan juda xursandman. Ushbu xalqaro anjumanning Samarqandda o‘tkazilishi bejiz emas. Chunki Samarqand davlat universiteti Markaziy Osiyodagi eng qadimgi va yirik oliy ta’lim muassasalaridan biri bo‘lib, uning tarixiy ildizlari Mirzo Ulug‘bek davriga borib taqaladi. Nanofotonika, metamateriallar va ularning xossalarini o‘rganish bo‘yicha muhim va dolzarb masalalarni yechishga qaratilgan bugungi konferensiya turli davlatlardan tashrif buyurgan olimlarni Samarqand davlat universitetida jamlagan. Fizika yo‘nalishi har bir davlat uchun mustahkam taraqqiyot asoslarini belgilaydigan tarmoq.  Fizikaning muhim yo‘nalishlarida tashkil etilgan bugungi konferensiyada ishtirok etish davomida o‘zbek ilmiy jamoatchiligi tomonidan olib borilayotgan tadqiqotlar va ularning mohiyati bilan tanishdim. SamDU olimlari bilan birgalikda hamkorlikda tadqiqot olib borish masalalari bo‘yicha kelishuvga erishdik.

    Juzyeppe Eramo, Italiyaning O‘rtayer dengizi fundamental fizika instituti prezidenti, professor:

    –  Samarqand davlat universiteti bilan hamkorligimiz 2011-yildan boshlab davom etmoqda. Mazkur xalqaro konferensiya juda katta imkoniyatlarni beradi. Nufuzli anjumanda ishtirok etganimdan xursandman va tashkilotchilarga minnatdorlik bildiraman. Universitetingizda ajoyib muhit shakllangan. Bizning hamkorligimiz shu sababdan ham uzoq vaqtdan beri davom etmoqda. SamDU tarkibida Muhandisik fizikasi instituti ochilganligi nafaqat O‘zbekistonda, balki xalqaro ilm-fan hamjamiyatida hamkorlikni rivojlantirish uchun ko‘prik vazifasini bajaradi.  Biz bu borada hamma vaqt hamkorlikka tayyormiz...

    Anjumanda nanofotonika va plazmonika, yorug‘likning qattiq jismlar bilan o‘zaro ta’siri, fotonika uchun yangi materiallar, kvant kriptografiyasi kabi sohalarda ilmiy tadqiqot olib borayotgan xorijiy mamlakatlar olimlarining ma’ruzalari tinglanib, sohaga oid tadqiqotlar va  yirik xalqaro loyihalarga o‘zbekistonlik olimlarni ham yanada keng jalb etish, turli mamlakatlar yetakchi olimlari bilan nanofotonika fanining dolzarb muammolarini muhokama qilish bo‘yicha fikrlar almashildi.

    Anjuman ochilish marosimidan so‘ng konferensiya qattiq jismlardagi yorug‘lik-moddalarning o‘zaro ta’siri, elektronika va fotonika uchun yangi funksional materiallar, nanofotonika va plazmonika, polaritonika, kvant kriptografiyasi, aloqa va simulyatsiyalar, uglerod materiallari. THz spektroskopiya va texnologiya, quyosh batareyalari va fotovoltaiklar, kondensatsiyalangan holat spektroskopiyasi va yorug‘likni yig‘ish kabi shoʻbalarga bo‘lingan holda o‘z faoliyatini davom ettirdi.

    Besh kun davom etadigan xalqaro konferensiyada nanofotonika va metamateriallar bo‘yicha 150 ga yaqin ma’ruza tinglanib, fizikaning boshqa bir nechta yo‘nalishlari bo‘yicha dolzarb masalalar muhokama qilinishi kutilmoqda.

    Iroda BEKMURODOVA,
    Samarqand davlat universiteti
    Axborot xizmati xodimi.
    Shavkat AKRAMOV olgan suratlar.